- اعمال تنظیمات امنیتی بر روی فایروال
- امنسازی ایمیل
- راهاندازی سرور اینترنت
- ایزوله سازی دیتابیس
- امنسازی سرویسها و سیستمهای عامل
- امنسازی سرورهای مایکروسافت بر اساس استاندارد
- نصب و راهاندازی ابزار جهت مدیریت اکتیو دایرکتوری
- مدیریت وصلههای امنیتی
- ابزار شناسایی تهدیدات جهت بررسی و آنالیز هانیپات
شبکه OT چیست؟
- amir-mahdi nikpour
- خرداد ۷, ۱۴۰۳
- ۷:۴۰ ق٫ظ
- بدون نظر
مقدمه
این مقاله جامع، به بررسی همه جانبه شبکه OT، اجزای آن، کاربردها، پروتکلهای ارتباطی، امنیت و چالشهای آن میپردازد.
با مطالعه این راهنما، ضمن آشنایی با ماهیت شبکه OT، میتوانید دانش فنی خود را در زمینه اتوماسیون صنعتی ارتقا دهید.
به نقل از سایت kaspersky درمورد شبکه OT
با ظهور هکتیویسم و تهاجم سایبری هدفمند، انتخاب یک شریک قابل اعتماد با تجربه و دانش گسترده در زمینه امنیت سایبری صنعتی به یکی از اولویتهای اصلی پیشروان صنعت و شرکتهای در حال توسعه تبدیل شده است.
شبکه OT (شبکه عملیات) چیست؟
در دنیای پیچیده اتوماسیون صنعتی، دو نوع شبکه اصلی وجود دارد: شبکه IT (شبکه فناوری اطلاعات) و شبکه OT (شبکه عملیات). درک تمایز بین این دو شبکه برای ایجاد زیرساختهای ایمن و کارآمد در کارخانههای هوشمند و محیطهای صنعتی ضروری است.
شبکه OT (شبکه عملیات) به چه معناست؟
شبکه OT (عملیات) شبکهای اختصاصی است که برای نظارت و کنترل فرآیندهای فیزیکی در یک محیط صنعتی یا زیرساخت حیاتی مورد استفاده قرار میگیرد.
این شبکه، تجهیزات و سیستمهای کنترل صنعتی مانند PLC ها (کنترل کنندههای منطقی قابل برنامهریزی)، HMI ها (رابطهای ماشین – انسان)، SCADA ها (سیستمهای کنترل نظارت و اکتساب داده) و حسگرها را به هم متصل میکند.
شبکه OT وظیفه انتقال دادههای بلادرنگ در مورد وضعیت فرآیندهای صنعتی، مانند دما، فشار، سطح و جریان را بر عهده دارد. این دادهها برای کنترل و اتوماسیون فرآیندهای تولیدی، توزیع انرژی، حمل و نقل و سایر عملیات حیاتی در تاسیسات صنعتی و زیرساختهای حیاتی ضروری هستند.
چرا به شبکه OT نیاز داریم؟
شبکههای OT نقشی حیاتی در اتوماسیون و دیجیتالسازی فرآیندهای صنعتی ایفا میکنند.
اتوماسیون صنعتی به افزایش بهرهوری، کاهش هزینهها، ارتقای کیفیت محصولات و بهبود ایمنی محیط کار کمک میکند.
شبکه OT با اتصال سیستمهای کنترل صنعتی، امکان موارد زیر را فراهم میآورد:
نظارت بر فرآیندهای صنعتی در زمان واقعی
شبکه OT دادههای بلادرنگ در مورد وضعیت فرآیندها را ارائه میدهد که به اپراتورها امکان میدهد تا عملکرد سیستم را کنترل کرده و در صورت بروز هرگونه مشکلی به سرعت واکنش نشان دهند.
کنترل خودکار فرآیندها
شبکه OT امکان برنامهریزی و کنترل خودکار فرآیندهای صنعتی را فراهم میکند که منجر به افزایش دقت، ثبات و بهرهوری میشود.
بهبود تصمیمگیری عملیاتی
دادههای جمعآوری شده از طریق شبکه OT میتوانند برای تجزیه و تحلیل و بهینهسازی فرآیندها مورد استفاده قرار گیرند. این امر به مدیران و مهندسان کمک میکند تا تصمیمات آگاهانهتری در خصوص عملیات صنعتی اتخاذ کنند.
افزایش انعطافپذیری
شبکه OT امکان برقراری ارتباط بین سیستمهای مختلف و سازگاری با تغییرات در خط تولید را فراهم میکند.
کاهش خطاهای انسانی
اتوماسیون فرآیندهای صنعتی با استفاده از شبکه OT، خطاهای انسانی را به حداقل میرساند و منجر به بهبود کیفیت محصولات میشود.
اجزای اصلی شبکه OT
شبکه OT از اجزای مختلفی تشکیل شده است که با هم کار میکنند تا دادههای بلادرنگ را به صورت ایمن و قابل اعتماد انتقال دهند. اجزای اصلی شبکه OT عبارتند از:
دستگاههای کنترل صنعتی (ICS): این دسته از تجهیزات شامل PLC ها، DCS ها (سیستمهای کنترل توزیع شده)، SCADA ها، HMI ها و RTU ها (واحدهای ترمینال از راه دور) میشوند. این سیستمها وظیفه جمعآوری، پردازش و کنترل دادههای مربوط به فرآیندهای صنعتی را بر عهده دارند.
حسگرها: حسگرها دادههای مربوط به پارامترهای فیزیکی مانند دما، فشار، سطح و جریان را جمعآوری کرده و به دستگاههای کنترل صنعتی ارسال میکنند.
عملگرها: عملگرها بر اساس سیگنالهای ارسال شده از دستگاههای کنترل صنعتی، تجهیزات فیزیکی مانند شیرها، موتورها و رباتها را کنترل میکنند.
شبکههای ارتباطی: شبکههای ارتباطی وظیفه انتقال دادهها بین اجزای مختلف شبکه OT را بر عهده دارند. پروتکلهای ارتباطی رایج در شبکههای OT شامل Modbus، Profibus، HART و EtherCAT میشوند.
کاربردهای شبکه OT
شبکههای OT در طیف گستردهای از صنایع و زیرساختهای حیاتی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از کاربردهای رایج شبکه OT عبارتند از:
صنایع تولیدی
شبکه OT در کارخانههای تولیدی برای کنترل و اتوماسیون فرآیندهای تولید مانند مونتاژ، جوشکاری، رنگآمیزی و بستهبندی به کار میرود.
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
در این صنایع، شبکه OT برای کنترل و نظارت بر خطوط لوله، تاسیسات پالایشگاهی و فرآیندهای استخراج مواد اولیه مورد استفاده قرار میگیرد.
صنایع برق و نیرو
شبکه OT در نیروگاهها و شبکههای توزیع برق برای کنترل و مدیریت تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی به کار میرود.
صنایع آب و فاضلاب
در تصفیهخانههای آب و تاسیسات مدیریت فاضلاب، از شبکه OT برای کنترل و اتوماسیون فرآیندهای تصفیه و انتقال آب و فاضلاب استفاده میشود.
حمل و نقل
در سیستمهای حمل و نقل ریلی، هوایی و دریایی، شبکه OT برای کنترل و مدیریت زیرساختها، مانند سیستمهای کنترل ترافیک، سیگنالدهی راهآهن و سیستمهای ناوبری هوایی به کار میرود.
ساختمانهای هوشمند
در ساختمانهای هوشمند، شبکه OT برای کنترل و مدیریت سیستمهای تهویه مطبوع، روشنایی، امنیت و سایر سیستمهای اتوماسیون ساختمان به کار میرود.
زیرساختهای حیاتی
از شبکه OT در زیرساختهای حیاتی مانند نیروگاههای هستهای، سدها، پلها و بیمارستانها برای کنترل و نظارت بر عملکرد این زیرساختها استفاده میشود.
پروتکلهای ارتباطی در شبکه OT
پروتکلهای ارتباطی، مجموعه قواعد و استانداردهایی هستند که نحوه انتقال دادهها بین اجزای مختلف شبکه را تعریف میکنند.
پروتکلهای ارتباطی در شبکه OT با پروتکلهای رایج در شبکههای IT متفاوت هستند.
دلیل این امر آن است که شبکههای OT بر انتقال دادههای بلادرنگ و قابل اعتماد با تأخیر کم تأکید دارند، در حالی که شبکههای IT بر انتقال حجم زیادی از داده با تأخیر کمتر حساسیت دارند.
برخی از پروتکلهای ارتباطی رایج در شبکه OT عبارتند از:
Modbus: یکی از رایجترین پروتکلهای ارتباطی در شبکههای OT است که برای تبادل دادهها بین دستگاههای کنترل صنعتی و سایر اجزای شبکه مورد استفاده قرار میگیرد.
Profibus: این پروتکل ارتباطی برای انتقال دادهها در محیطهای صنعتی با سرعت بالا طراحی شده است و به طور گسترده در اتوماسیون کارخانهها مورد استفاده قرار میگیرد.
HART: این پروتکل ارتباطی علاوه بر انتقال دادههای دیجیتال، امکان ارسال سیگنالهای آنالوگ را نیز فراهم میکند و به همین دلیل برای حسگرهایی که سیگنالهای آنالوگ تولید میکنند، مناسب است.
EtherCAT: این پروتکل ارتباطی مبتنی بر اترنت است و از سرعت و قابلیت اطمینان بالایی برخوردار است.EtherCAT به طور فزایندهای در اتوماسیون صنعتی با کارایی بالا مورد استفاده قرار میگیرد.
IEC 61850: این استاندارد بینالمللی برای برقراری ارتباط بین دستگاههای مختلف در زیرساختهای اتوماسیون توزیع شده (DAS) در نظر گرفته شده است و به طور گسترده در نیروگاهها و شبکههای توزیع برق مورد استفاده قرار میگیرد.
امنیت شبکه OT
ایمنی و امنیت شبکه OT از اهمیت ویژهای برخوردار است. چرا که هرگونه اختلال در عملکرد شبکه OT میتواند منجر به توقف تولید، خسارات مالی، آسیبهای زیستمحیطی و حتی صدمات جانی شود. امنیت شبکه OT با امنیت شبکههای IT متفاوت است.
شبکههای OT معمولاً از سیستمهای قدیمیتری تشکیل شدهاند که ممکن است فاقد ویژگیهای امنیتی پیشرفته باشند.
همچنین، شبکههای OT اغلب به صورت ایزوله از شبکههای IT کار میکنند که این امر میتواند باعث شود آنها کمتر مورد توجه قرار گیرند.
با توجه به اهمیت بالای امنیت شبکه OT، اقدامات امنیتی زیر باید در نظر گرفته شوند:
ایجاد شبکه ایزوله
جداسازی شبکه OT از شبکه IT به کاهش خطر نفوذ به شبکه OT از طریق شبکه IT کمک میکند.
کنترل دسترسی
دسترسی به شبکه OT باید به افراد مجاز محدود شود و از احراز هویت چند عاملی (MFA) برای دسترسی به سیستمهای کنترل صنعتی استفاده شود.
بهروزرسانی نرمافزار
سیستمعاملها و نرمافزارهای کاربردی موجود در دستگاههای کنترل صنعتی باید به طور مرتب بهروزرسانی شوند تا از آسیبپذیریهای امنیتی شناخته شده جلوگیری شود.
نظارت بر شبکه
فعالیتهای مشکوک در شبکه OT باید به طور مداوم مورد نظارت قرار گیرد تا بتوان حملات سایبری را به سرعت شناسایی و خنثی کرد.
آموزش پرسنل
آموزش امنیت سایبری برای پرسنل عملیاتی و بخش IT در خصوص نحوه شناسایی و مقابله با تهدیدات امنیتی در شبکه OT ضروری است.
ایجاد برنامه بازیابی از حادثه (DRP)
داشتن یک برنامه بازیابی از حادثه (DRP) برای شبکه OT به سازمانها این امکان را میدهد تا در صورت وقوع حمله سایبری یا سایر حوادث، به سرعت عملیات خود را بازیابی کنند.
چالشهای شبکه OT
شبکههای OT با چالشهای متعددی روبرو هستند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
همگرایی با شبکههای IT
با ظهور فناوریهای جدید مانند اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) و صنعت ۴.۰، مرز بین شبکههای OT و IT در حال کاهش است. این همگرایی میتواند امنیت شبکه OT را به خطر بیندازد، زیرا شبکههای IT معمولاً از امنیت کمتری نسبت به شبکههای OT برخوردار هستند.
قدیمی بودن زیرساختها
بسیاری از زیرساختهای شبکه OT از سیستمهای قدیمی و منسوخ تشکیل شدهاند که ممکن است دیگر بهروزرسانیهای امنیتی دریافت نکنند. این امر شبکه OT را در برابر حملات سایبری آسیبپذیر میکند.
کمبود نیروی متخصص امنیت سایبری
کمبود نیروی متخصص امنیت سایبری با تجربه در زمینه شبکههای OT، چالش دیگری برای سازمانها محسوب میشود.
پیچیدگی فزاینده سیستمها
با افزایش اتوماسیون و دیجیتالسازی در صنایع، سیستمهای کنترل صنعتی پیچیدهتر میشوند. این امر مدیریت و ایمنسازی شبکه OT را دشوارتر میکند.
آینده شبکه OT
شبکه OT همچنان نقش مهمی در اتوماسیون صنعتی و مدیریت زیرساختهای حیاتی ایفا خواهد کرد. با توجه به چالشهای موجود، پیشبینی میشود که در آینده شاهد موارد زیر در حوزه شبکه OT باشیم:
ایجاد استانداردهای امنیتی قویتر: توسعه استانداردهای امنیتی قویتر و الزامآور برای دستگاههای کنترل صنعتی و نرمافزارهای مرتبط با شبکه OT
ایجاد راهحلهای امنیتی یکپارچه: توسعه راهحلهای امنیتی یکپارچه که بتوانند هم شبکههای OT و هم شبکههای IT را به طور موثر ایمن کنند.
بهبود قابلیتهای تشخیص و مقابله با نفوذ (IDS/IPS): ارتقای قابلیتهای سیستمهای تشخیص و مقابله با نفوذ (IDS/IPS) برای شناسایی و خنثی کردن حملات سایبری به شبکههای OT
استفاده از فناوریهای نوین امنیت سایبری: بهرهگیری از فناوریهای نوین امنیت سایبری مانند بلاکچین و یادگیری ماشین برای ایمنسازی شبکههای OT
نتیجهگیری
شبکه OT (عملیات) نقشی حیاتی در اتوماسیون صنعتی و مدیریت زیرساختهای حیاتی ایفا میکند. این شبکه با اتصال سیستمهای کنترل صنعتی، امکان نظارت، کنترل و اتوماسیون فرآیندهای فیزیکی را به طور بلادرنگ و قابل اعتماد فراهم میکند.
درک ماهیت شبکه OT و اهمیت امنیت آن، برای سازمانهای صنعتی و مجریان زیرساختهای حیاتی ضروری است. با اتخاذ تدابیر امنیتی مناسب و بهروزرسانی زیرساختهای شبکه OT، میتوان از تداوم ایمن و قابل اعتماد فرآیندهای صنعتی و عملکرد زیرساختهای حیاتی اطمینان حاصل کرد.
شرکت رایان فدک به عنوان نماینده رسمی کسپرسکی در ایران، با بیش از ۲۰ سال سابقه درخشان و ارائه طیف وسیعی از محصولات و خدمات باکیفیت، میتواند شریک قابل اعتمادی برای شما در زمینه امنیت سایبری باشد.
سوالات متداول
شبکه OT چیست؟
شبکه OT (عملیات) شبکهای اختصاصی است که برای نظارت و کنترل فرآیندهای فیزیکی در یک محیط صنعتی یا زیرساخت حیاتی مورد استفاده قرار میگیرد.
چرا به شبکه OT نیاز داریم؟
شبکههای OT برای اتوماسیون و دیجیتالسازی فرآیندهای صنعتی و افزایش بهرهوری، کاهش هزینهها، ارتقای کیفیت محصولات و بهبود ایمنی محیط کار کمک میکنند.
اجزای اصلی شبکه OT کدامند؟
دستگاههای کنترل صنعتی (ICS)، حسگرها، عملگرها، شبکههای ارتباطی و سیستمهای امنیت سایبری.
کاربردهای شبکه OT چیست؟
صنایع تولیدی، نفت، گاز و پتروشیمی، برق و نیرو، آب و فاضلاب، حمل و نقل، ساختمانهای هوشمند و زیرساختهای حیاتی.
پروتکلهای ارتباطی رایج در شبکه OT کدامند؟
Modbus، Profibus، HART، EtherCAT و IEC 61850.
چرا امنیت شبکه OT اهمیت دارد؟
اختلال در عملکرد شبکه OT میتواند منجر به توقف تولید، خسارات مالی، آسیبهای زیستمحیطی و حتی صدمات جانی شود.
اقدامات امنیتی برای شبکه OT کدامند؟
ایجاد شبکه ایزوله، کنترل دسترسی، بهروزرسانی نرمافزار، نظارت بر شبکه، آموزش پرسنل، ایجاد برنامه بازیابی از حادثه (DRP).
چالشهای شبکه OT چیست؟
همگرایی با شبکههای IT، قدیمی بودن زیرساختها، کمبود نیروی متخصص امنیت سایبری، پیچیدگی فزاینده سیستمها.
آینده شبکه OT چگونه خواهد بود؟
ایجاد استانداردهای امنیتی قویتر، راهحلهای امنیتی یکپارچه، IDS/IPS پیشرفته، استفاده از فناوریهای نوین امنیت سایبری.
تفاوت بین شبکه OT و شبکه IT چیست؟
شبکه OT برای انتقال دادههای بلادرنگ با تأخیر کم و قابل اعتماد طراحی شده است، در حالی که شبکه IT برای انتقال حجم زیادی از داده با تأخیر کمتر حساسیت دارد.
چگونه میتوانم در مورد شبکه OT بیشتر بدانم؟
منابع آنلاین، دورههای آموزشی، کتابها و کنفرانسهای تخصصی.
چه نرمافزارهایی برای مدیریت شبکه OT وجود دارد؟
SCADA، DCS، HMI، ابزارهای تشخیص و مقابله با نفوذ (IDS/IPS) و SIEM.
بهترین روش برای ایمنسازی شبکه OT چیست؟
استفاده از یک رویکرد جامع که شامل لایههای مختلف امنیتی، مانند فایروالها، سیستمهای تشخیص نفوذ، رمزگذاری و کنترل دسترسی است.
چگونه میتوانم از شبکه OT خود در برابر حملات سایبری محافظت کنم؟
بهروزرسانی نرمافزار، آموزش پرسنل، نظارت بر شبکه، ایجاد نسخه پشتیبان از دادهها و داشتن یک برنامه بازیابی از حادثه (DRP).
چه کسی مسئول امنیت شبکه OT است؟
مسئولیت امنیت شبکه OT به طور مشترک بر عهده مالک یا اپراتور شبکه، سازندگان تجهیزات، پیمانکاران و آژانسهای دولتی است.